Table of Contents
پښتو اولسي شاعري: نيمکۍ
د پښتو ادب په پراخ ډګر کې اولسي شاعري د خلکو د احساساتو، فکرونو، او کلتوري ارزښتونو يوه ښکاره او ساده څرګندونه ده. په دې برخه کې “نيمکۍ” يو ځانګړی او مهم ځای لري، ځکه چې دا د پښتو اولسي ادب يوه مشهوره او زړه راښکونکې بڼه ده. نيمکۍ، چې په لنډو او سادو ټکو کې ډېر ژور او معنادار فکر وړاندې کوي، د پښتني ژوند، مينې، غمونو، خوښيو، او د ټولنيزو پېغامونو انځورونه وړاندې کوي.
نيمکۍ څه ده؟
نيمکۍ د پښتو اولسي ادب يو ځانګړی صنف دی چې لنډ او دوه مصرعې لري. د دې ځانګړنه دا ده چې د ډېرو لږو ټکو په مرسته د ژور احساساتو او فکرونو څرګندونه کوي. دا دوه مصرعې ډېر کله د يوې موضوع بشپړ بيان وړاندې کوي، که څه هم ځينې وختونه د شعر نور برخه وي، خو دا خپلواک مفهوم لري.
نيمکۍ ځانګړنې
لنډوالی: نيمکۍ يوازې دوه مصرعې لري چې د اولسي شاعرۍ د نورو ډولونو په پرتله يې لنډوالی د هغې ځانګړی پېژند دی.
ساده او روانه ژبه: نيمکۍ په داسې ژبه ويل کېږي چې د عامو خلکو لپاره د درک وړ وي، ځکه چې دا د اولس د ژوند او ورځني حالاتو سره تړلې وي.
ژور مفهوم: که څه هم نيمکۍ لنډه وي، خو دا ډېر ژور فکرونه او احساسات په خپله غېږ کې را اخلي.
طبعي او ټولنيز پېغام: نيمکۍ ډېر کله د پښتني ټولنې حال او ژوند انځوروي او د مينې، غمونو، ټولنيزو ستونزو، او نورو موضوعاتو په اړه خبرې کوي.
ساده جوړښت: نيمکۍ د قافيې او رديف له ځانګړو اصولو پرته ډېره ازاده وي.
د نيمکۍ موضوغاتي اړخونه
مينه او محبت: د پښتنو ژوند ډېر کله د مينې او محبت څخه ډک دی، نو نيمکۍ په دې برخه کې ډېر ښکلي بيانونه لري.
“چې سپوږمۍ راووته، ته مې راياده شوې
تا رڼا راوړه، زړه ته مې کړاو راوړې”
غم او کړاو: نيمکۍ د غمونو او ستونزو څرګندونه هم کوي.
“ژوند مې سيوری شو، لمر ته يې ولاړ یم
چا دې وختونه، د غمونو ډک کړمه”
ټولنيز پېغامونه: په نيمکيو کې د پښتنو د کلتور او ټولنې مسلې هم انځورېږي.
“په دوستۍ کې مې، ځان هېڅ نه سپمومه
څوک له خياله، په ملګرتيا کې تېری”
طبيعت او ښکلا: د پښتو شاعري يو مهم اړخ د طبيعت ستاينه ده.
“د غره سيوری دی، دې خړ ماښام کې
په زړه مې چنګ دې، يو ښکلی خيال راوړی”
د نيمکۍ تاريخي او کلتوري ارزښت
نيمکۍ د پښتني کلتور يوه مهمه برخه ده. دا د اولسي شاعرۍ يو ډول دی چې د پښتنو په ټولنيزو، کلتوري، او معنوي ژوند کې د ځانګړي ارزښت څخه برخمن دی. د نيمکۍ په مرسته خلک خپلې ورځنۍ ستونزې او احساسات په ساده او ښکلي ډول څرګندوي. په ډېرو پښتنو سيمو کې، نيمکۍ د ښځو لخوا ويل کېږي، چې د هغوی د احساساتو او افکارو څرګندونه کوي.
پایله
نيمکۍ د پښتو اولسي شاعرۍ يو داسې ښکلی او ځانګړی صنف دی چې د پښتني کلتور، ټولنې، او ادب يوه روښانه هنداره ګڼل کېږي. دا د اولس د احساساتو او فکرونو ساده خو اغېزمنه بيانې بڼه ده، چې د پښتو ادب په زړه پورې خزانه کې د تل لپاره ځای لري. د نيمکۍ سادګي او ژوروالی هغه څه دي چې دا صنف ځانګړی او هرچا ته محبوب ګرځوي.